کارت صدا و ویژگی های آن

یکی از قطعات کامپیوتر که حتماً نام آن را شنیده‌اید، کارت صداست. اما به این قطعه نسبت به دیگر قطعات داخلی سیستم، کمتر پرداخته می‌شود و حتی اثر بود و نبود کارت صدای مجزا در کامپیوتر، بر بسیاری از کاربران پوشیده است. در این مقاله، به اطلاعات عمومی در مورد کارت صدای کامپیوتر، انواع آن و معیارهایی که در تهیه‌ یک کارت صوتی کامپیوتر مؤثر هستند پرداخته می‌شود.

کارت صدا چیست

در پاسخ به پرسش کارت صدا چیست؟ باید بگوییم که در واقع از وظایف اصلی این قطعه سخت افزاری ، آماده سازی سیگنال ها برای پخش از طریق بلندگو ها یا اسپیکر مانیتورینگ و همچنین دریافت سیگنال های ورودی از میکروفن می باشد. یکی دیگر از قابلیت های استفاده از کارت صدا کمترین حالت تاخیر در تولید صدا می باشد که این مسئله را به حداقل میرساند. اگر بخواهیم این مسئله را به ساده ترین شکل ممکن توضیح دهیم باید بگوییم که در حالت عادی وقتی شما از کارت صدای حرفه ای استفاده نمی کنید و وقتی از طریق نرم افزار میزبان ( DAW ) شروع به نوازندگی می کنید. سرعت نواختن تا اجرای هر نت با تاخیر انجام می شود. که با استفاده از ASIO که در کارت صدای حرفه ای وجود دارد این تاخیر به حداقل می رسد.

خصوصیات کارت صدا

یکی از مهمترین پارامترها در مشخصات یک کارت صدا، تعداد کانال‌هایی است که این کارت پشتیبانی می‌کند. کانال‌ها به تعداد خروجی‌هایی که کارت صدا می‌تواند داشته باشد اشاره می‌کنند.

برای مثال، در سیستم‌هایی صوتی استریو، دو کانال صوتی داریم. دو بلندگوی استریو به علاوه‌ی یک ساب‌ووفر 2.1 کانال را تشکیل می‌دهد و در سیستم‌های صوتی فراگیر، 5.1 کانال و در حالت بهتر، 7.1 کانال صوتی خواهیم داشت. بنابراین برای داشتن صداهایی با این تعداد کانال صوتی، کارت صدای کامپیوتر باید حداقل از همان تعداد پشتیبانی کند.

در بحث ضبط صوت در کارت ، همان‌طور که پیشتر گفتیم، نیاز به تبدیل موج آنالوگ به سیگنال دیجیتال وجود دارد. برای این کار ADC با اندازه‌گیری دقیق موج در فواصل متوالی، به اصطلاح از آن نمونه‌برداری یا آن را عددی‌سازی می‌کند. به تعداد اندازه‌گیری‌ها در ثانیه، نرخ نمونه‌برداری یا Sampling rate میگویند که با کیلوهرتز معرفی می‌شود.

زمانی که این صدا را مجدداً از روی کامپیوتر پخش می‌کنیم، همین روال به نوعی به طور برعکس انجام می‌شود. در نتیجه هرچه میزان نرخ نمونه‌برداری بیشتر باشد، صدای ذخیره‌شده روی دیسک شباهت بیشتری به موج که صوت اصلی است خواهد داشت.

حتی بالاترین نرخ‌های نمونه‌برداری نیز مقداری افت کیفیت در صدا خواهند داشت. فرایند فیزیکی حرکت صوت در درون سیم‌ها می‌تواند باعث پدیده‌ی اعوجاج شود. بر همین اساس، تولیدکنندگان کارت صوتی از دو معیار برای نمایش میزان کیفیت و افت صدا استفاده می‌کنند:

• مجموع اعوجاج هارمونیک‌ها یا THD که با درصد نشان میدهند

• نسبت سیگنال به نویز یا SNR که با دسی‌بل بیان می‌شود

هرچه اعوجاج هارمونیک کمتر و نسبت سیگنال به نویز بیشتر باشد، صدای تولیدی کیفیت بیشتری خواهد داشت. علاوه بر مواردی که گفتیم، ظرفیت داده‌ی ADC و DAC نیز با «بیت» اندازه‌گیری می‌شود که هرچه بالاتر باشد بهتر است.

پاسخ فرکانسی، میزان بلندی صدا در فرکانس‌های مختلف و گواهی‌نامه‌هایی مثل Dolby Master و THX نیز مشخصات دیگری هستند که می‌توان در مشخصات کارت صدا به آن‌ها توجه کرد.

در پایان، ذکر این نکته ضروری است که صدای خروجی تولیدی توسط کارت صدای کامپیوتر، در نهایت با کیفیت و توانایی‌های بلندگوها محدود می‌شود. واضح است که نمی‌توانیم با استفاده از یک کارت صدا با قابلیت 7.1 کانال و تنها دو بلندگو، انتظار صدای محیطی در سینمای خانگی داشته باشیم.

به همین ترتیب، قابلیت‌های دیگر کارت صدا نیز نیاز به توانایی بلندگو دارد. بنابراین پیش از تهیه‌ یک کارت صدا، باید از کیفیت خروجی‌ها و امکان ارائه‌ی قابلیت‌های کارت صدای جدید توسط بلندگوها، اطمینان حاصل کنیم.

انواع کارت صدا

کارت صدا که در واقع رابط صوتی هم به شمار می روند به دو شکل عمده طراحی، تولید و منتشر می شوند:

کارت صدا داخلی (Internal)

این نوع کارت صدا همان طوری که از اسم آن هم می توان متوجه شد به صورت داخلی روی مادربرد و در داخل کیس کامپیوتر نصب می شود و خیلی از سیستم های کامپیوتر خانگی و حتی اداری هم از این رابط صوتی استفاده می کنند. نوع دیگری از این کارت صدا داخلی وجود دارد که به آن آنبورد (On Board) می گویند که روی مادربورد نصب می شوند.

از این نوع کارت های صدا بیشتر برای آهنگسازی الکترونیک، ساخت و تولید موسیقی، تنظیم و همچنین ویرایش صدا استفاده می شود. شاید کارت های داخلی مدل های پیشرفته و حرفه ای از کیفیت بالایی برخوردار باشد اما به خاطر اینکه ورودی و همچنین خروجی های آن به راحتی در دسترس قرار ندارد از محبوبیت زیادی برخوردار نیستند و به همین دلیل اشخاصی که کیفیت به هنگام ضبط و همچنین پخش صدا برای آنها از اولویت بالایی برخوردار است بیشتر از نوع اکسترنال یا همان خارجی آن استفاده می کنند.

کارت صدا خارجی (External)

این کارت صدا خارجی (External Sound Card) هم همانگونه که از نام آن پیداست در خارج از کیس کامپیوتر و به طور معمول در درون جعبه ای فلزی به جهت مراقبت کردن از مدارها و همچنین تراشه های آن، قرار دارد. این کارت ها به نسبت همتای داخلی خود از محبوبیت زیادتری برخوردارند به دلیل اینکه به راحتی می توان به ورودی و خروجی های آن دسترسی پیدا کرد. برخی از شرکت ها و کمپانی ها که سازنده تجهیزات استودیو هستند سعی کردند محصولات خودشان را به دو شکل داخلی و خارجی و در قالب یک محصول ارائه دهند و این می تواند کار را برای خرید این نوع محصول آسان تر کند.